یافته‌های بالینی و درمانی در بیماران مبتلا به فلج یک‌طرفه ماهیچه‌های بالابرنده چشم

چکیده هدف: ارزیابی تظاهرات بالینی و نتایج درمان جراحی در بیماران مبتلا به فلج مادرزادی و یک‌طرفه ماهیچه‌های بالابرنده چشم (double elevator palsy) . روش پژوهش: در این مجموعه موارد مداخله‌ای غیرمقایسه‌ای، 27 بیمار مبتلا به فلج مادرزادی و یک‌طرفه ماهیچه‌های بالابرنده چشم، تحت بررسی قرار گرفتند. در همه بیماران، قبل و بعد از جراحی، معاینه کامل چشم‌پزشکی انجام شد. برای اصلاح هایپوتروپی، محدودیت بالا رفتن چشم و افتادگی کاذب پلک، از اعمال جراحی نپ (Knapp) یا کالاهان (Callahan) با یا بدون رسس (recess) ماهیچه راست تحتانی استفاده شد. برای درمان افتادگی حقیقی پلک، عمل رزکشن لواتور و عمل اسلینگ (brow suspension) انجام گردید. عمل حذف (excision) لواتور همراه با اسلینگ، در مواردی انجام شد که دچار پدیده مارکوس گان (Marcus Gunn jaw winking syndrome) در همان چشم بودند. اصلاح استرابیسم افقی، بلفاروپلاستی و زد-پلاستی مضاعف (double Z plasty) برای اصلاح اپیکانتوس نیز در برخی از بیماران صورت گرفت. یافته‌ها: بیماران شامل 12 مرد و 15 زن بودند. متوسط سن هنگام مراجعه 10±13 سال بود. بیماری در 2 مورد خانوادگی و در بقیه موارد تک‌گیر (اسپورادیک) بود. نوع خانوادگی بیماری به طور مشخص در دو نفر از اعضای یک خانواده مشاهده گردید. همه بیماران محدودیت حرکت در نگاه بالا داشتند. بیماران در 5/81 درصد موارد از افتادگی پلک (حقیقی یا کاذب) طرف مبتلا شکایت داشتند. هایپوتروپی با درجات مختلف در 1/74 درصد موارد وجود داشت. چهار بیمار (8/14 درصد) ازوتروپی و 5 بیمار (5/18 درصد) اگزوتروپی نیز داشتند. پدیده بلز (Bell‘s phenomenon) در 15 بیمار (6/55 درصد) از بین رفته بود و در 6 بیمار (2/22 درصد)، همراهی پدیده مارکوس‌ گان دیده شد. شش بیمار تحت عمل نپ و 4 بیمار تحت عمل کالاهان قرار گرفتند. در 9 بیمار، رزکشن لواتور و در 8 بیمار عمل اسلینگ انجام گردید. در 3 بیمار، عمل رزکشن لواتور همراه با اسلینگ و در یک بیمار فقط رزکشن لواتور انجام شد. در 8 مورد از 10 بیماری که تحت عمل نپ یا کالاهان قرار گرفته بودند؛ هایپوتروپی در نگاه اولیه برطرف شد و حرکات رو به بالای چشم در مجموع، به طور متوسط 15±25 پریزم‌دیوپتر تقویت گردید. جراحی اصلاح افتادگی پلک در همه بیماران از نظر اصلاح وضعیت ظاهری، اصلاح موقعیت غیرطبیعی سر و بازکردن مسیر بینایی، موفقیت‌آمیز بود. بررسی از نظر ایسکمی سگمان قدامی، در مدت حداقل یک سال پی‌گیری، در همه بیماران منفی بود. نتیجه‌گیری: افتادگی پلک و هایپوتروپی از تظاهرات اصلی و علت مراجعه اکثر مبتلایان به فلج ماهیچه‌های بالابرنده چشم می‌باشند. اعمال جراحی کالاهان و نپ با یا بدون رسس ماهیچه راست تحتانی، در بهبود هایپوتروپی و بالا رفتن چشم بسیار موثرند ولی باید قبل از اصلاح افتادگی پلک، در نظر گرفته شوند. · مجله چشم‌پزشکی بینا 1385؛ دوره 11، شماره 3: 334-326.